30                                    geheugen 2 Waar zit het geheugen? De vraag is al beantwoord in 27: "overal in het lichaam en dus ook overal in der hersenen worden dingen opgeslagen". Dat betekent, dat je niet kunt zeggen waar het geheugen zit. Dat het geheugen overal zit, is geen zinnige mededeling. Net zoiets als: "God is overal".    Moet ik om daar meer over te zeggen een aparte tab maken voor 'geloof' of 'geloven' ?     Dat heb ik gedaan, en de tab is 'mijmeringen' gaan heten.     Maar ook in een van de klassieke afleveringen treden goden op. Ik heb al eerder vermeld, dat er verschillende hersendelen zijn, die zich met de eigenschappen van onze waarnemingen, belevingen, activiteiten bezighouden en waar die zaken (dus) ook worden opgeslagen. Als we met onze hersenen bezig zijn, als onze hersenen werken, actief zijn, schakelen we steeds van het ene hersendeel naar het andere. Je zou kunnen zeggen, we wandelen van de ene actie naar de andere, van de ene herinnering naar de andere. Alles ineens herinneren zit er niet in. Omdat we er van uit gaan, dat bewuste gedachten en herinneringen bestaan bij de gratie van een functionerende cortex, of in gewoon nederlands, een werkende hersenschors, kun je je afvragen waar de onbewuste herinneringen1 zijn opgeslagen. Een mogelijkheid is, dat het in de diverse gebieden gebeurt. Is bijvoorbeeld het gebied, waar onze woordenschat is opgeslagen, verdeeld in een deel voor de bewust en een deel voor de onbewust herinnerde woorden? Dat zou kunnen en dat zou dan gelden voor al die andere gespecialiseerde hersenschorsdelen. Maar er zijn geen aanwijzingen voor een dergelijke tweedeling van al die schorsgebieden. Een andere mogelijkheid is, dat er een apart deel van de hersens is, dat zich speciaal bezig houdt met de onbewuste herinneringen. Daar voel ik erg veel voor. En ik zal uitleggen waarom: Het lijkt me een goed idee om te veronderstellen, dat in de thalamus de onbewuste herinneringen zijn opgeslagen. Feit is namelijk, dat alle prikkels, die onze hersenen bereiken in de thalamus terecht komen en van daar worden doorgegeven aan de andere hersendelen en zo bijvoorbeeld in de hersenschors terecht komen, waar ze tot het bewustzijn doordringen. De afbeelding links toont de hersenen van boven bekeken. Als in de tweede tekening de hersenen door een snede van boven naar beneden in twee helften worden verdeeld, je laat de linker helft weg en je kijkt van links naar de "binnenkant" van de rechter helft, zie je in het midden een grote witte kern, waar de zwarte pijl eindigt. Dat is de thalamus.     (kijk voor meer afbeeldingen op google) Wat voor mij de boven beschreven veronderstelling bijzonder maakt, is dat het woord thalamus (in het grieks ) slaapkamer betekent. Mooier kan het niet, lijkt me. Of dat wil zeggen, dat onze droombeelden ook uit die slaapkamer komen, is zeer onwaarschijnlijk. Maar het zou wel heel speciaal zijn. Voorlopig beschouw ik de slaapkamer, de thalamus, als de plek waar onze onbewuste herinneringen zijn opgeslagen.2 1 Over onbewuste herinneringen heb ik al iets gezegd in 26 Zie ook Augustinus 2 Tot mijn verbazing, maar ook tot mijn grote genoegen trof ik in "Onvoltooide liefdesbrieven" van ene Sjisjkin deze zinsnede aan: '....Mijn thalamus? Mijn jeugdherinneringen?...'(blz 31) naar 31                                    naar geheugen 3