14                            zien en kijken 2                            paarden 3                    woorden 1 Het is opvallend hoe vaak er over paarden gesproken wordt als je het over zien en kijken hebt: -Aristoteles, als hij het heeft over beelden in de droom: "For we do not merely say that the thing approaching is a man or horse,..." (Ik had, om indruk te maken, dit citaat ook in griekse letters kunnen overnemen, maar laat ik eerlijk bekennen   dat dit Grieks naast het Engels staat 1) Afscheidscollege van professor Tendeloo, hoogleraar interne geneeskunde, een van de leermeesters van mijn vader destijds in Leiden. Wat lees ik op de eerste de beste bladzijde: "Hoe nauwkeuriger wij iets kennen, des te sneller en zekerder herkennen wij het, ook onder moeizame omstandigheden, het moge een paard, een stad of een gewaarwording zijn" Het antwoord op de vraag "Wat ziet iemand, die een paard ziet" zal soms gegeven worden in de vorm van een tekening, schets of schilderij of welke afbeelding dan ook. Natuurlijk zijn alle kunstwerken als zodanig te beschouwen. Daarover later uitbundig meer. Maar in het dagelijkse leven zal het antwoord meestal uit woorden bestaan. Een goed voorbeeld van een beschrijving van wat je ziet, als je nog nooit een paard hebt gezien, is het verhaal van 'Montezuma en de paarden'. 2 Daarin beschrijft Eco wat de boodschappers meldden aan Montezuma, nadat ze de Spanjaarden te paard hadden zien landen. Als duidelijk is geworden, dat de Spanjaarden niet met de paarden vergroeid zijn, blijft voor Montezuma de vraag hoe die beesten, die bij de Azteken niet bekend zijn, er uitzien. De boodschappers beschrijven de paarden dan als herten zonder gewei. En dan ook nog heel grote herten. Die vergelijking lijkt niet voor de hand te liggen, maar mij boeit het zeer, omdat ooit op het plateau van Pazyryk bevroren paarden zijn gevonden uit de tijd van de Scythen. En zie, hier vinden we het "omgekeerde" fenomeen: de paarden zijn voorzien van een gewei! Er zullen in mijn verhaal nog veel meer paarden optreden, in woord als ook in beeld. Het zien en kijken is met deze aflevering evenmin van de baan Maar inmiddels ben ik wel erg ver van Groningen afgedwaald. Terug dus naar het "pronkjewail ien golden raand" 1 Loeb classical library, Aristotle VIII`, blz 349 2 Umberto Eco, "Kant en het vogelbekdier", Bert Bakker, 2001, blz 121 naar 15                                                         naar zien en kijken 3                                     naar paarden 4                                  naar woorden 2                                  terug naar 33